We wrześniu 2016 roku odwiedziłem Indie po raz dziewiąty. Tym razem jednym z głównych powodów była chęć przeprowadzenia tam kolejnych warsztatów rysunkowych z dziećmi. wybrałem miejsce, w którym mogłem odnaleźć największe skupisko adivasi, (sanskryckie adi - "pierwszy", "pierwotny", vasi - "mieszkaniec"). Tym określeniem nazywa się obecnie "najstarszy albo najbardziej zacofany element społeczeństwa w danym regionie" (za Dagnosławem Demskim). Ludzie ci mają najniższy status społeczny we współczesnych Indiach.
W Ranchi znajduje się Muzeum Antropologiczne oraz Uniwersytet, w którym udało mi się odnaleźć osobę, która pomogła mi w moim przedsięwzięciu. Antropolog, doktor Abbas, dziekan w college'u antropologicznym przy Ranchi University skontaktował mnie ze szkołą Kuldeep Middle School, prowadzoną przez siostry misjonarki od św Teresy z Kalkuty. Przełożona udzieliła mi zgody na przeprowadzenie warsztatów i następnego dnia podczas porannego apelu zostało wybranych 30 dzieci w wieku 9-12 lat, które pracowały ze mną przez 3 godziny.
W grupie tej znajdowały się nie tylko dzieci adivasi, ale też przedstawiciele rodzin wyższych kast oraz muzułmanów. Okazało się, że szkołę tą wybiera się z powodu wysokiego poziomu nauczania.
Z prac 30 uczniów prezentuję kilkanaście, choć w tym przypadku wybór miałem wyjątkowo trudny, bo niemal wszystkie rysunki były bardzo interesujące.
Latem 2016 roku Fundacja Pogranicze działająca w Sejnach oraz Krasnogrudzie skontaktowała mnie z Instytutem Polskim w Wilnie. Tam zainteresowano się moim projektem "Płynna tożsamość" i zorganizowano spotkanie z polonijną dziennikarką radia wileńskiego. Skontaktowano mnie też z organizatorami kolonii letniej we wsi Geisiskes w obwodzie wileńskim, gdzie przeprowadziłem kolejne zajęcia rysunkowe z niemal 30 dziećmi mniejszości polskiej w wieku 8 - 12 lat.
Poniżej prezentuję część pozyskanych do analizy prac.
